Bàn giải pháp tăng cường công tác quản lý các khu bảo tồn biển

Trang chủ

Sáng 21/12, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp với UBND tỉnh Thanh Hóa tổ chức hội nghị bàn giải pháp tăng cường công tác quản lý các khu bảo tồn biển (KBTB), ven biển Việt Nam nhằm thực hiện hiệu quả Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 22-10-2018 về chiến lược phát triển triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Lãnh đạo Bộ NN&PTNT, tỉnh Thanh Hóa đồng chủ trì hội nghị

Dự và chủ trì Hội nghị có Thứ trưởng Phùng Đức Tiến (Bộ NN-PTNT), các cơ quan thuộc Bộ, các lãnh đạo các địa phương, sở NN-PTNT của 28 tỉnh, thành ven biển...

Việt Nam là một quốc gia biển, có nhiều tiềm năng, lợi thế từ biển; nằm trong vùng có tính đa dạng sinh học (ĐDSH) khá cao, được xếp thứ 16 trong số các quốc gia có ĐDSH cao nhất trên thế giới với khoảng hơn 11.000 loài sinh vật đã được phát hiện. Trong số đó có khoảng 6.000 loài động vật đáy, 2038 loài cá, 225 loài tôm biển, 15 loài rắn biển, 12 loài thú biển, 5 loài rùa biển và 43 loài chim nước (trên 100 loài cá kinh tế), 653 loài rong biển, 657 loài động vật phù du; 94 loài thực vật ngập mặn, 14 loài cỏ biển, khoảng hơn 400 loài san hô. Các loài này cư trú trong hơn 20 kiểu hệ sinh thái điển hình, có năng suất sinh học cao và quyết định toàn bộ năng suất sơ cấp của toàn vùng biển.

Hiện nay, cả nước có 6 Ban quản lý KBTB và 5 Ban quản lý Vườn quốc gia có quản lý hợp phần biển. Tất cả các Ban quản lý trên trực thuộc quản lý của địa phương với 3 hình thức tổ chức bộ máy khác nhau. Về khía cạnh chuyên môn, các ban quản lý khu bảo tồn biển hiện nay đang có sự bất cập nhất định trong công tác chỉ đạo điều hành; chưa đủ thẩm quyền để tham mưu kịp thời trong việc quản lý khu bảo tồn biển. Mặt khác, Ban Quản lý/Vườn Quốc gia là đơn vị sự nghiệp có thu, không có thẩm quyền và chức năng để xử lý vi phạm pháp luật mà phải phối hợp với các lực chức năng khác (Biên phòng, Cảnh sát môi trường) để xử lý nên không kịp thời và gặp khó khăn trong quá trình xử lý vi phạm pháp luật liên quan đến bảo tồn biển.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến, đánh giá, khu bảo tồn biển giữ vai trò hết sức quan trọng trong việc duy trì, bảo tồn ĐDSH biển, bảo tồn các hệ sinh thái biển; bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, nét đẹp tự nhiên của biển; bảo tồn các loài thủy sản có giá trị khoa học, kinh tế; bảo vệ các dải đất ven biển, ven đảo chống xói lở bờ biển. Những điều đó góp phần quan trọng trong ứng phó biến đổi khí hậu, giảm nhẹ rủi ro do thiên tai đối với vùng ven bờ, ven đảo.

Ngoài ra, khu bảo tồn biển có tác dụng làm hài hòa giữa phát triển kinh tế xã hội với bảo vệ môi trường biển, tạo ra không gian xanh cho ngành du lịch biển và một số ngành kinh tế khác phát triển, đóng góp chung vào mục tiêu phát triển bền vững ngành kinh tế biển như mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đã đề ra.

Tại hội nghị, ông Lê Đức Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cho biết, Thanh Hoá là địa phương có tiềm năng lớn về nuôi trồng thuỷ sản với đầy đủ loại hình nuôi từ nước mặn, nước lợ đến nước ngọt, gồm các hệ sinh thái cửa sông, vùng triều, bãi bồi, rừng ngập mặn và các rạn san hô.

Thanh Hoá có 1 Khu bảo tồn biển Quốc gia là khu bảo tồn biển Hòn Mê với diện tích 6.700 ha, trong đó có 6.200ha là mặt biển.

Dù còn nhiều khó khăn nhưng Thanh Hoá hết sức quan tâm đến việc bảo tồn biển và dành nguồn lực thực hiện công tác điều tra, nghiên cứu và đánh giá nguồn lợi thuỷ sản. Tuy nhiên, công tác bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản mới chỉ là những kết quả ban đầu. Bởi theo ông Giang, hiện nay có sự "xung đột" về phát triển kinh tế và bảo tồn biển.

Thay mặt lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa, ông Lê Đức Giang mong muốn các cơ quan quản lý Nhà nước, các nhà khoa học, doanh nghiệp tham dự hội nghị sẽ đóng góp nhiều giải pháp đồng bộ về cơ chế, chính sách và các quy định pháp luật trong công tác quản lý KBTB, ven biển, thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển. Tạo hành lang pháp lý minh bạch, điều kiện thuận lợi để huy động các nguồn lực trong nước, ngoài nước đầu tư hạ tầng, phát triển khoa học công nghệ, nguồn nhân lực cho các KBTB phát triển bền vững.

Tại hội nghị, các nhà khoa học, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế trong và ngoài nước hoạt động trong lĩnh vực thủy sản đã tập trung thảo luận, đánh giá công tác quy hoạch, thành lập và quản lý KBTB. Chia sẻ các kinh nghiệm trong việc triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp quản lý trong bảo vệ, bảo tồn và phát triển nguồn lợi thủy sản tại các địa phương; phát triển kinh tế biển xanh góp phần bảo tồn hệ sinh thái biển; cơ chế tài chính bền vững cho quản lý KBTB ở Việt Nam. Đồng thời, đề xuất các giải pháp tăng cường công tác quản lý các KBTB, ven biển Việt Nam nhằm thực hiện hiệu quả Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 22-10-2018 về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

"Bảo tồn là nhiệm vụ rất quan trọng, tuy nhiên, nhiều khu bảo tồn hiện nay vẫn trong tình trạng "4 không", không tiền, không có thẩm quyền, không phương tiện, không cơ sở vật chất. Thực trạng này đã kéo dài nhiều năm tuy nhiên vẫn chưa được quan tâm, xử lý dứt điểm " ông Lê Trần Nguyên Hùng, Vụ trưởng Vụ Bảo tồn và Phát triển nguồn lợi thủy sản cho hay. Ông Hùng cũng cho rằng, hệ thống pháp luật về bảo tồn biển, đa dạng sinh hoạc khá đầy đủ, tuy nhiên, vẫn còn thiếu và chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý bảo tồn biển hiệu quả, bền vững.

Một số ý kiến khác cho rằng, để nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu bảo tồn cần ban hành chính sách về việc thu phí tham quan tại các khu bảo tồn, chia sẻ doanh thu từ hoạt động bảo tồn từ các hoạt động du lịch trong khu bảo tồn cho các ban quản lý trong khu bảo tồn...

Tuy nhiên, theo một số địa phương việc thu phí hiện nay gặp rất nhiều khó khăn do không có quy định của pháp luật. Trong khi đó, luật quy định chỉ có các khu vực được công nhận danh lam thắng cảnh mới được thực hiện thu phí.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến phát biểu tại hội nghị.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, đánh giá cao các ý kiến tâm huyết của các đại biểu tại hội nghị. Đồng thời, đề nghị Tổng cục Thủy sản tổng hợp các ý kiến để hoàn thiện báo cáo trình Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Để công tác bảo tồn biển đạt hiệu quả hơn, Bộ NN&PTNT sẽ tham mưu cho Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ, đầu tư các hạng mục hạ tầng thiết yếu của KBTB; chính sách hỗ trợ thực hiện đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản; hỗ trợ chuyển đổi nghề cho các ngư dân hoạt động khai thác, nuôi trồng thủy sản trong KBTB sang các nghề thân thiện với môi trường.

Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của Bộ xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo tồn biển để đảm bảo quản lý thống nhất từ trung ương đến địa phương. Xây dựng kế hoạch hỗ trợ, hướng dẫn, đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ của các địa phương trong công tác bảo tồn biển, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Tổ chức thực hiện nhiệm vụ thành lập mới các KBTB, phục hồi các hệ sinh thái biển bị suy thoái, tái tạo, phục hồi môi trường sống cho các loài sinh vật biển nói chung, nguồn lợi thủy sản nói riêng. Kết nối các hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực bảo tồn biển với các địa phương nhằm huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn hỗ trợ quốc tế để thúc đẩy việc mở rộng thành lập mới các KBTB, ven biển.